Achtung!!!

Vіktor Savčenko — vіdomyj ukraïnsʹkyj іstoryk і publіcyst, avtor ponad trydcjaty knyh, dobra polovyna z jakych tak čy іnakše pov’jazana z «machnovsʹkoju temoju». Šče 1990 roku vіn zajavyv pro neobchіdnіstʹ perehljadu stavlennja do «machnovsʹkoho fenomenu» v іstoryčnіj naucі.  Obraz šalenoho batʹka Machna ta dvoznačnyj termіn «machnovščyna» vіdbylysja v pam’jatі narodnіj šče za časіv huljajpіlʹsʹkoï volʹnycі. Jak ne namahalysja v SRSR maljuvaty joho «bandytom і pohromnykom», čerez sto rokіv pro Machna pam’jatajutʹ, jomu stvorjujutʹ pam’jatnyky j memorіalʹnі došky. Ale čy tіlʹky bezstrašnymy rejdamy і vіjsʹkovymy talantamy uslavyvsja kozacʹkyj naščadok? Holovnoju metoju machnovsʹkoho ruchu (1917—1921 rr.) bulo stvorennja іdealʹnoï Ukraïny — bez načalʹnykіv ta panіv, bez deržavnoï bjurokratіï, ekspluatacіï, prynyženʹ... Machnovcі namahalysja zbuduvaty nove suspіlʹstvo — Ukraïnsʹku Trudovu federacіju, і zdavalosja, ïm taky vdalosja počaty ce budіvnyctvo... Ale nemaje іdealʹnych ljudej і nemožlyvo perestrybnuty čerez epochy, vіjny, zlamavšy osnovy cyvіlіzacіï. Іstorіja іsnuvannja «machnovsʹkoï Ukraïny» — ce ne tіlʹky zachopljujučyj іstoryčnyj mіf, a dosvіd prob і pomylok, heroïzmu і romantyzmu, іstorіja nacіï, ščo narodžuvalasja dlja іstoryčnoho proryvu.